استخراج ارز های دیجیتالی یکی از روش‌های توزیع ثروت در میان فعالان پروژه‌های رمزارزی مبتنی بر الگوریتم اثبات کار محسوب می‌شود اما مصرف انرژی در فرآیند استخراج رمزارز و همچنین تمرکز قدرت پردازش ماینرها در استخرهای ماینینگ بخشی از نگرانی منتقدان نسبت به پروژه‌های رمزارزی مبتنی بر الگوریتم اثبات کار را تشکیل می‌دهد. اگرچه الگوریتم اثبات سهام مصرف انرژی برای فعالیت شبکه‌ی بلاکچینی را کاهش داده است اما تاثیر‌گذاری ثروتمندان و سپرده‌گذاران بزرگ و همچنین استخرهای سپرده‌گذاری همچنان انکارناپذیر است. پروژه‌ی رمزارزی چیا(Chia) بر پایه‌ی الگوریتم پی.او.اس.تی(PoST) از فضای ذخیره‌سازی بجای پردازنده استفاده می‌کند و به همین دلیل به «بیت کوین سبز» شهرت یافته است.
پروژه‌ی رمزارزی چیا(Chia) توسط برام کوهن(Bram Cohen) که ساخت پروتکل بیت تورنت را در کارنامه دارد، توسعه داده شده است. بسیاری از فعالان صنعت رمزارزی چیا را با پروژه‌های بزرگی همانند بیت کوین و اتریوم مقایسه می‌کنند. همانند بیت کوین و اتریوم شبکه‌ی چیا توسط زبان برنامه‌نویسی اختصاصی با نام چیالیسپ(Chialisp) ایجاد شده است.
چیالیسپ به‌طور مشابه با زبان برنامه نویسی سولدیتی(Solidity) شبکه‌ی اتریوم نقش‌آفرینی می‌کند که امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را در این شبکه فرآهم کرده است. چیالیسپ برای ایجاد فناوری برنامه‌های غیرمتمرکز همانند سکه‌های رنگی(Colored Coins)، کیف‌پول‌های مولتی سیگنیچر(Multi-signature Wallets) و کیف‌پول‌های قابل بازیابی(Recoverable Wallets) طراحی شده است.
از طرفی تجهیزات لازم برای مشارکت در پروژه‌ی رمزارزی چیا(هارد دیسک ذخیره‌سازی) به‌طور ساده و ارزان‌تری نسبت به بیت کوین و اتریوم در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.
همچنین چیا بجای استفاده از الگوریتم اثبات کار(PoW)، از الگوریتم اثبات فضای ذخیره‌سازی(Proof of Space) و مُدل زمانی(Time model) استفاده می‌کند که با عنوان اختصاری پی.او.اس.تی(PoST) شناخته می‌شود. این الگوریتم به‌جای اتکا بر پردازشگر‌های کامپیوتری برای حل معماهای ریاضی بر فضای ذخیره‌سازی اعضاء شبکه متکی است.
در حالی که برخی از پروژه‌های رمزارزی همانند کاردانو با استفاده از الگوریتم اثبات سهام(PoS) ایجاد شده‌اند که در آن سپرده‌گذاران وظیفه‌ی حفاظت از شبکه و تایید تراکنش‌ها را بر عهده دارند. همچنین در این روش انرژی کمتری نسبت به الگوریتم اثبات کار مصرف می‌شود اما ادعا می‌شود که الگوریتم اثبات فضای ذخیره‌سازی و مُدل زمانی بهره‌وری بیشتری در مصرف انرژی دارد.
اثبات فضا یک روش رمزنگاری است که در آن فضای ذخیره‌سازی استفاده نشده در هارددیسک کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای آن‌که بتوان این روش را به صورت یک الگوریتم اجماع مورد استفاده قرار دارد، اثبات فضا به همراه اثبات زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در شبکه‌ی چیا فارمرها وظیفه‌ی ماینرها را بر عهده دارند
شرکت کنندگان در الگوریتم اثبات فضا باید ثابت کنند که فضای ذخیره‌سازی استفاده نشده در هارد درایو خودشان را به شبکه‌ی چیا اختصاص داده‌اند. شرکت‌کنندگان در شبکه‌ی چیا با عنوان «فارمر» شناخته می‌شوند که پلات‌ها(فضای ذخیره‌سازی) خودشان را در رقابت با دیگر فارمرها و برای استخراج بلاک‌های شبکه به مشارکت در شبکه‌ی این پروژه اختصاص می‌دهند.
فارمرها برای دریافت پاداش ایجاد بلاک جدید در شبکه‌ی چیا باید بتوانند فضای کافی را فرآهم کنند. شانس بدست‌آوردن پاداش به فضای ذخیره‌سازی فارمرها در مقایسه با کل فضای ذخیره‌سازی شبکه بستگی دارد.
تیم توسعه‌دهنده‌ی چیا اطمینان دارد که مردم بدون نگرانی از خرید تجهیزاتی که بجز استخراج رمزارز کاربر دیگری ندارند و یا قبض برق بالا به دلیل مصرف انرژی تجهیزات ماینینگ از شبکه‌ی آن‌ها استفاده خواهند کرد.
نگرانی نسبت به تاثیر‌گذاری ثروتمندان و یا دولت‌ها در شبکه‌های رمزارزی مبتنی بر الگوریتم‌های اثبات کار و اثبات سهام دلیل ایجاد پروژه‌ی رمزارزی چیا کوین را تشکیل می‌دهد. ادعا می‌شود که پروژه‌ی رمزارزی چیا تراکنش‌ها را به‌طور امن‌تر و ساده‌تری نسبت به دیگر شبکه‌های بلاکچینی پردازش می‌کند. مکانیسم اجماع شبکه‌ی چیا مشکل متمرکز بودن هش‌ریت در استخرهای ماینینگ مبتنی بر الگوریتم اثبات کار و یا تاثیر‌گذاری ثروتمندان در الگوریتم اثبات سهام را برطرف می‌سازد.
شبکه‌ی اصلی پروژه‌ی رمزارزی چیا در مارس ۲۰۲۱ راه‌اندازی شده بود اما کاربران تا زمان فعال شدن ویژگی ارسال تراکنش در روز سوم می ۲۰۲۱ امکان ارسال تراکنش با استفاده از رمزارز چیا با نماد ایکس.سی.اچ(XCH) را نداشتند.
اصطلاحات، توصیه‌ها و ارزیابی فنی
در شبکه‌ی چیا کوین به فرآیند ایجاد فایل‌های پلات، پلاتینگ(Plotting) گفته می‌شود. در فرآیند پلاتینگ مجموعه‌ای از داده‌ها حاوی توابع هش حاصل از الگوریتم رمزنگاری ایجاد می‌شوند و سپس در فرآیند ماینینگ از هش‌های ایجاد شده برای مقایسه‌ی برآورده شدن شرایط استخراج بلاک بعدی استفاده می‌شود. در صورتی که شرایط برآورده شود، در حقیقت بلاک بعدی شبکه‌ی چیا کوین استخراج شده و فارمرها(ماینرهای شبکه‌ی چیا) پاداشی برابر با ۵ XCH دریافت خواهند کرد.
به دلیل ایجاد فایل‌های موقت و جانبی در فرآیند پلاتینگ اختصاص فضای اضافی علاوه بر مقدار اختصاص داده شده به هر پلات ضروری است. به عنوان مثال، حجم پلات k32 تقریباً ۱۰۰ گیگابایت است اما برای ایجاد آن در اختیار داشتن فضای موقت ۳۵۶ گیگابایتی ضروری است.
فارمرها برای سرعت بخشیدن به فرآیند پلاتینگ به پردازنده‌ی قدرتمند و حافظه‌های اس.اس.دی‌های سریع نیاز دارند، در غیر این صورت این فرآیند ممکن است چند روز طول بکشد. اما حتی با تجهیزات کاملاً قدرتمند امروزی نیز ایجاد ۱۰۰ گیگابایت فایل برای فارمینگ چیا تقریباً به ۱۰ ساعت زمان نیاز دارد.
از آنجایی که در طول فرآیند پلاتینگ هش‌های ایجاد شده به‌طور پیوسته از روی هارددیسک خوانده می‌شوند، سرعت خواندن اطلاعات از روی هارددیسک نیز اهمیت دارد و در نتیجه درایوهای اس.اس.دی(SSD) نسبت به هارددیسک‌های اچ.دی.دی(HDD) از برتری نسبی برخوردار هستند. با این وجود، در فرآیند استخراج چیا کوین هزینه‌ی هارددیسک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و استفاده از ویژگی رید(اتصال موازی هارددیسک‌ها برای افزایش سرعت) بجای حافظه‌های گران‌قیمت‌تر اس.اس.دی زمان بازگشت سرمایه‌ی اولیه را برای فارمرها کوتاه‌تر خواهد کرد. همچنین برای سرعت بخشیدن به فرآیند پلاتینگ توصیه می‌شود که برای ایجاد فایل‌های موقت از حافظه‌ی اس.اس.دی و برای نگهداری از پلات‌های ایجاد شده از دیسک سخت استفاده شود.
توجه داشته باشید که گزینه‌ی خاموش شدن کامپیوتر بعد از مدت زمان مشخص را غیرفعال کنید تا عملیات فارمینگ متوقف نشود.
پلاتینگ و فارمینگ چیا
به‌طور کلی استخراج چیا از دو مرحله‌ی متفاوت «ایجاد پلات یا پلاتینگ» و «فارمینگ» تشکیل می‌شود. در مرحله‌ی ایجاد پلات در حقیقت فضای هارد دیسک پُر می‌شود و سپس فضای هارد درایوی که در مرحله‌ی ایجاد پلات پُر شده برای استخراج رمزارز چیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سخت‌افزار و منابع مورد نیاز برای استخراج چیا
برخلاف رمزارزهای بزرگی همانند بیت کوین، اتریوم و دیگر رمزارزهای مبتنی بر الگوریتم اثبات کار که به دلیل رقابت گسترده در میان ماینرها استخراج آن‌ها با استفاده از پردازنده‌های معمولی غیراقتصادی و بی‌فایده است، استخراج رمزارز چیا با استفاده از منابع سخت‌افزاری موجود در کامپیوترهای عادی نیز امکان‌پذیر است. با این وجود، علاقه‌مندان باید فضای ذخیره‌سازی کافی برای ایجاد ونگهداری از پلات‌ها را در اختیار داشته باشند.
با این وجود، سرعت تجهیزات ذخیره‌سازی(هارد دیسک و اس.اس.دی) و قدرت پردازنده نقش مهمی در مدت زمان مورد نیاز برای ایجاد پلات‌ها دارد. بعلاوه فضای ذخیره‌سازی بیشتر به معنای ایجاد تعداد پلات‌های بیشتر و افزایش درآمد فارمرها است.
پیش از آغاز فارمینگ چیا باید توجه داشته باشید که تجهیزات ذخیره‌سازی عادی برای فرآیند ایجاد پلات‌ها و خواندن و نوشتن مداوم اطلاعات ساخته نشده‌اند. به همین دلیل برخی از شرکت‌های تولید کننده‌ی این تجهیزات اعلام کرده‌اند که فارمینگ چیا گارانتی این تجهیزات را باطل می‌کند.
مناسب‌ترین گزینه برای استخراج چیا
استفاده از اس.اس.دی‌های گران قیمت صنعتی(همانند اس.اس.دی‌های U.2) که برای استفاده‌ی مداوم طراحی شده‌اند، سرعت ایجاد پلات‌های جدید را افزایش و احتمال خرابی را کاهش می‌دهد اما از طرف دیگر زمان بازگشت سرمایه‌ی اولیه و همچنین ریسک بازگشت سرمایه به دلیل امکان وقوع اتفاقاتی همانند هجوم شدید فارمرها و افزایش شدید ظرفیت شبکه‌ی چیا کوین افزایش می‌یابد.
از طرف دیگر ساخت سیستم استخراج چیا با استفاده از هارددیسک‌های معمولی زمان بازگشت سرمایه را کاهش می‌دهد. به همین دلیل توصیه می‌شود که برای فضای ذخیره‌سازی موقت از درایور اس.اس.دس سریع و برای ذخیره‌سازی نهایی پلات‌ها از دیسک‌های سخت با ظرفیت بالا استفاده شود.
استفاده از دیسک‌های سخت پُرظرفیت مصرف انرژی و تعمیر و نگهداری سیستم فارمینگ را کاهش می‌دهد به عنوان مثال استفاده از یک هارددیسک ۱۰ ترابایتی به مراتب مصرف کمتری نسبت به پنج هارددیسک ۲ ترابایتی دارد. همچنین نصب یک هارد دیسک نسبت به نصب پنج هارددیسک به مراتب ساده‌تر خواهد بود.
برای ذخیره‌سازی نهایی پلات‌ها امکان استفاده از هارددیسک‌های اکسترنال(هارددیسک‌های خارجی)، سیستم‌های ذخیره‌سازی تحت شبکه(NAS) و … نیز وجود دارد.
همچنین هارددیسک‌ها در زمان استفاده گرما تولید می‌کنند و به همین دلیل باید سیستم فارمینگ چیا کوین از تهویه‌ی مناسبی نیز برخوردار باشد.
زمان مورد انتظار برای استخراج هر بلاک
کمبود استخرهای فارمینگ چیا هم‌اکنون یکی از چالش‌های فارمرهای این پروژه‌ی رمزارزی محسوب می‌شود. در حقیقت با فرض ثابت ماندن شرایط، استخراج چیا با یک ترابایت فضای ذخیره‌سازی در مقابل ۱۹۰۷ پتابایت(فضای ذخیره‌سازی کنونی اختصاص داده شده به شبکه‌ی چیا) به ۱۹۵ روز زمان نیاز دارد.
بر همین اساس، کاربران بر اساس داده‌های شبکه در زمان نگارش مقاله و برای استخراج یک بلاک در دوره‌ی منطقی یک الی دو ماهه به ۵۰-۱۰۰ ترابایت فضای خالی نیاز دارند.